روش های مطالعه قبل از امتحان

     هر چه به خرداد نزدیک مى شویم، دلهره هاى پایان سال تحصیلى که دانش آموزان را گرفتار مى کند نیز بیشتر مى شود. در هر سن و سال و وضعیت تحصیلى که باشیم باز هم امتحان، امتحان است و ترس و اضطراب هاى خاص خودش را دارد. قصد ما ترساندن بیش از حد شما از امتحان نیست. در این مطلب شما را با روش هاى کاربردى آشنا مى کنیم که مى تواند در آمادگى شما براى امتحانات پایان ترم مفید واقع شود.
      علت بیشتر مشکلات آموزشى دانش آموزان عدم استفاده صحیح از نیروى فکرى و ذهنى است. مهمترین دلیل که باعث مى شود مطالب درسى در زمان برگزارى امتحانات به فراموشى سپرده شود، عدم داشتن حضور ذهن است. استفاده صحیح از نیروى ذهن به همراه یک برنامه ریزى متناسب و دقیق و به کارگیرى قواعد اصولى حین مطالعه از مهم ترین عوامل در به خاطر سپردن مفاهیم و نهایتاً موفقیت دانش آموز در امتحانات است. 
     اما اینکه چطور مطالعه کنیم، اولین سئوالى است که دانش آموزان در کلاس هاى یادگیرىروش هاى آموزشى مى پرسند. قدم اول براى مطالعه درس هاى امتحانى، تنظیم برنامه درسى است. درس خواندن نیز همانند دیگر مسائل مهم زندگى به برنامه ریزى و تنظیم و دقت نیاز دارد. برنامه ریزى به شما کمک مى کند که استفاده مفیدترى از مدت زمانى که در اختیار دارید بکنید و انرژى ذهنى تان را بیهوده هدر ندهید. برنامه ریزى را با یک هدف آغاز کنید. مثلاً تعیین کنید که در مدت زمانى که تا شروع امتحانات در پیش دارید، مى خواهید چه درسى را بیش از همه مطالعه کنید و یا در چه درسى ضعیف هستید که باید بیشتر روى آن تمرکز کنید. به این توجه نکنید که چون استعداد زیادى در بعضى از درس ها مثلاً ریاضى ندارید، وقت گذاشتن بى فایده است. این یک حقیقت است که ما کارى را انجام مى دهیم که دوست داریم. اما اگر هدف از درس خواندن برایمان روشن باشد دیگر علاقه داشتن یا نداشتن و حتى استعداد مهم نیست. هدف در شما انگیزه ایجاد مى کند که با خاطرى آسوده و به دور از تنفرات درسى به یادگیرى درس موردنظر بپردازید. در برنامه ریزى خود تنها به یک درس اکتفا نکنید. برخى افراد از شیوه مطالعه تک درس استفاده مى کنند. اینکه شما یک هفته براى خواندن یک درس وقت بگذارید، ذهن تان خیلى زود خسته شده و یادگیرى تان کاهش مى یابد. به جاى شیوه تک درس، مطالعه ۳ ، ۴ درس را در برنامه تان بگنجانید. هر چقدر تنوع در زمان بندى و دروس مورد مطالعه، بیشتر باشد بازده ذهنى شما نیز بیشتر خواهد بود. به تناسب بین دروس انتخابى نیز توجه کنید. مطالعه همزمان درس هایى که با عدد و فرمول سروکار دارد، شیوه کارآمدى نیست. خواندن شیمى و فیزیک در یک روز به طور چشمگیرى ذهن شما را خسته مى کند و مانع از ادامه فعالیت مغزى شما مى شود. ترکیب درس هاى مفهومى مثل ریاضى و فیزیک با درس هایى که به حفظیات معروفند مثل ادبیات بهترین شیوه براى مطالعات تمام وقت به شمار مى رود.
       خودتان را از مطالعه بیزار نکنید، اینکه شما خودتان را براى امتحان آماده مى کنید به معنى حذف تفریح و سرگرمى از برنامه روزانه نیست. بعد از ۴۵ تا ۵۰ دقیقه مطالعه به یک ربع استراحت نیاز دارید. نوشیدن یک لیوان آب میوه یا شیر به همراه بیسکویت، آجیل در این میان تاثیر مفیدى بر عملکرد مغزى شما خواهد داشت. مى توانید براى خودتان پاداش تعیین کنید. با خودتان قرار بگذارید که اگر فلان درس را به موقع و البته با یادگیرى کامل تمام کردید، به تماشاى برنامه تلویزیونى دلخواه بروید یا موزیک مورد علاقه تان را گوش دهید. حال پس از اینکه برنامه ریزى کردید و طول مدت مطالعه را تعیین کردید، به مطالعه مشغول شوید. چگونگى مکان و زمان مطالعه تاثیر مهمى در فرآیند یادگیرى شما دارد. البته این موضوع به روحیات شما بستگى دارد.
     بعضى فقط در محیط آرام درس مى خوانند یک سرى هم در مکان هاى شلوغ و با هر سروصدایى مى توانند به مطالعه بپردازند. در هر حال باید در هر مکانى که هستید تمرکز حواس داشته باشید.
      همیشه عواملى وجود دارند که باعث حواس پرتى ما از موضوع اصلى شوند.
      یادآورى خاطرات و تخیلات گوناگون که عموماً منشاء محیطى دارد و از سروصدا و رفت وآمد دیگران حاصل مى شود، از مهمترین مواردى است که باعث از دست رفتن تمرکز و حضور ذهن مى شود. در این زمان صدبار هم که یک نوشته را بخوانیم در ذهن مان ثبت نمى شود.
      براى اینکه ذهن تان از موضوع اصلى دور نشود، تند بخوانید. نه آن قدر که چیزى نفهمید. سرعت مطالعه خود را تا آنجا افزایش دهید که یک درگیرى ذهنى مطلوب ایجاد شود. تندخواندن نوعى مطالعه اولیه به صورت سریع است که باعث مى شود با مفاهیم کلى درس آشنا شوید. سپس از خودتان سئوال بپرسید. سئوالاتى که حول وحوش موضوع اصلى درس دور مى زند به شما کمک مى کند با ایجاد ارتباط بین مفاهیم، یادگیرى درس را براى خودتان آسان سازید. البته یادگیرى شما باید در طول سال تحصیلى و همزمان با آموزش درس موردنظر انجام گیرد، یادگیرى که در اینجا گفته مى شود تکرار مجدد درس و به خاطر سپردن آن در مغز است.
      در حین تندخواندن، ابتدا چیزهایى را بخوانید که فهم شان برایتان ساده است. تمامى زیرنویس ها، پاراگراف ها، سرفصل ها و مطالبى را که مهم به نظر مى رسند بخوانید، حتى اگر کمى از مطلب را بفهمید، بهتر از آن است که چیزى از آن سر در نیاورید. در یادگیرى فرمول ها و لغات خارجى به جاى حفظ کردن آنها، شکل شان را به خاطر بسپارید. به کارگیرى گوش و چشم در درک مطالب از اهمیت ویژه اى برخوردار است. از طریق سمعى هم مى توانید به درک مفاهیم درسى نائل شوید. صداى خودتان را ضبط کنید و در طول روز گوش کنید. این کار به شما کمک مى کند تا در هر لحظه اى حتى زمانى که به استراحت مشغولید از طریق تکرار، مطالب را در حافظه تان ثبت کنید. نقل از بیرتک: مجله اینترنتی خانوادگی ایرانیان

روش های صحیح مطالعه

روش صحیح مطالعه و یادگیری

یکی از شرایط اساسی مطالعه ، تمرکز حواس است . معمولاً دانش آموزان ، والدین یا معلمین از عدم تمرکز حواس شاگردان شکوه می کنند و همین امر باعث ایجاد افت تحصیلی در بین دانش آموزان ایرانی شده است . پس بر آن شدیم تا مطالبی چند جهت رفع این مسئله ارائه دهیم :

1-  دانش آموز باید قبل از ورود معلم به کلاس ، آمادگی روانی و عصبی داشته باشد ، در غیر این صورت در تمرکز حواس خلل ایجاد می گردد .

2-  پنج دقیقه قبل از شروع درس ، دانش آموز باید ساکت و آرام باشد تا تمرکز لازم به وجود آید .

3-  والدین و اولیاء مدرسه باید مدرسه و منزل را برای دانش آموز به صورت محیطی خوش آیند ، آرام بخش و شادی آفرین در آورند .

شیوه های مطالعه

از شیوه های مطالعه علمی که بسیاری از صاحب نظران به آن معتقد می باشند عبارتست از :

الف – پیش خوانی و پس خوانی : یعنی دانش آموز همیشه یک درس از معلم جلوتر باشد تا آمادگی ذهنی برای فراگیری درس ایجاد گردد و بعد از فراگیری هر درس توسط معلم یک بار دیگر آن را مطالعه کند .

ب – سوال کردن : باید درس را به شیوه سئوالی مطرح کرد و پرسش ها را از خود پرسید .

ج – خط کشیدن زیر مطالب مهم : قابل ذکر است که نباید خط کشیدنها بیش از ده درصد مطالب هر درس باشد .

د – تکرار مطالب مهم : باید بعد از مطالعه درس ، مطالب مهم را از حفظ تکرار کرد .

مقدمات مطالعه

1-   برای مطالعه ، فقط یک مکان انتخاب شود و آن مکان تغییر نکند .

2-   در محیط مطالعه عواملی که باعث پرت شدن حواس می شود ، نباشد . مثلاً کتاب غیر درسی ، روزنامه ، عکس و ... .

3-   محیط مطالعه آرام باشد .

4-   در حین خستگی مطالعه نکنید .

بهداشت مطالعه

1-  هوا و نور : کیفیت هوای تنفسی هم از نظر ایجاد نشاط و هم از لحاظ فراهم آوردن موجبات کسالت خیلی مهم است . تنفس در اتاق در بسته که هوا به قدر کافی در آنجا وجود ندارد ، کار درستی نیست .

2-  جهت تابش نور : نور باید از سمت چپ ، بالا و با زاویه تقریبی 45 درجه به کتاب و کاغذ بتابد . زیرا اگر از سمت راست بتابد ، خصوصاً هنگام نگارش ، باعث ایجاد سایه دست بر روی کاغذ می شود که در دید اشکال ایجاد کرده و در نتیجه باعث خستگی چشم می شود .

3-  استفاده از نور غیر مستقیم : بهترین نور برای مطالعه و کار ، روشنایی معمولی اتاق است که در هوای روشن به وسیله نور غیر مستقیم ایجاد شده باشد  .

4-  فاصله مناسب چشمها با کتاب یا کاغذ : یک چشم سالم از فاصله 30 سانتی متری می تواند حروف کتاب را تشخیص دهد . اگر از این فاصله قادر به خواندن نیستید به پزشک مراجعه نمائید .

5-  نوع مرکب یا خودکار : بهترین رنگها ، رنگ آبی و مشکی است که فشار کمتری به چشم وارد می کند و مانع خستگی می شود . رنگهای قرمز ، سبز و ... دید را مشکل و باعث خستگی چشم می شوند .

6-  استراحت متناوب چشمها : برای هر ساعت مطالعه یک ربع تا بیست دقیقه استراحت مفید لازم است . این استراحت نه تنها برای چشم بلکه برای مغز هم فرصت مناسبی است که یادگیری خود را مرور کند . در زمان استراحت باید به فاصله دور و بدون توجه و دقت نگاه کرد ، این کار باعث تنوع و تمدد اعصاب نیز می شود .

7-  یکنواخت بودن نور محیط : نورهای محیط خصوصا اگر در زاویه دید چشمهای شما هستند باید یکنواخت باشد . یکی از معایب استفاده از چراغ مطالعه این است که تمرکز نور به سطح کتاب و تاریکی نسبی محیط اطراف باعث خستگی زودرس چشمها می شود .

8-  وضع نشستن به هنگام مطالعه : وضع نشستن برای افرادی که زیاد مطالعه می کنند بسیار مهم است . نباید به صورت خمیده و یا در طرفین مطالعه نمود ، چون به تدریج باعث تغییر ستون فقرات می گردد ؛ ستون فقرات به هنگام مطالعه باید راست باشد ، باید ضمن مطالعه و در وقتهای استراحت چشمها و وضع نشستن خود را تغییر داده ، مختصری حرکت نمایید تا از رکود خون در پاها جلوگیری شود . مطالعه در حال دراز کشیدن برای چشم مناسب نیست چراکه روشنایی کتاب تامین نمی شود و خستگی زودتر فرا می رسد همچنین مطالعه در وسط روز رو به شمال مناسب نیست زیرا نور بیشتر یا کمتر از حد طبیعی به چشمها می رسد .

9-  مطالعه موقع حرکت : مطالعه هنگام راه رفتن به علت تکان ، حرکت و تغییر دائمی فاصله چشمها تا کتاب باعث خستگی و ضعف چشمها می شود .

10- نور لامپهای مهتابی : به علت داشتن نوسان ، چندان مناسب نیست و بهتر است به جای استفاده از یک منبع نوری از چند چراغ استفاده نمود . نور نباید نوسان داشته باشد تا روشنایی محل مطالعه یکسان بماند .

11- تعیین اوقات و برنامه منظم برای مطالعه : اگر مطالعه در ساعات معینی از شبانه روز انجام گیرد ، آمادگی ذهنی و بدنی به هنگام مطالعه را می کاهد ، مگر اینکه زمان مطالعه کوتاه مدت باشد .

12- صرف غذا و مطالعه : بلافاصله پس از صرف غذا نباید مطالعه نمود ، زیرا به علت شروع فعالیت دستگاه گوارش پس از خوردن غذا و هجوم خون به معده و احشاء داخلی ، از میزان جریان خون در مغز کاسته می شود و آمادگی برای مطالعه کاهش می یابد .

13- تنفس هنگام مطالعه : انجام حرکات تنفسی متناسب در مطالعه بسیار مهم است . تنفس اگر نامنظم باشد ، به تدریج باعث کاهش اکسیژن خون و ایجاد حالت خواب آلودگی می شود و در نتیجه از آمادگی ذهنی برای مطالعه می کاهد .

14- آرامش فکری : در هنگام مطالعه باید از اشتغالات ذهنی و عصبانیت جلوگیری نمود . اضطراب و ناراحتی باعث از بین رفتن تمرکز حواس می شود و حافظه کسانی که دارای اضطراب و عصبانیت هستند ، به طور محسوسی از افراد عادی کمتر است .

15- ورزش و مطالعه : یکی از مشکلات اساسی در مطالعات طولانی اختلال در جریان خون است . افرادی که ساعت زیادی در شبانه روز به مطالعه می پردازند باید فعالیت و حرکات عضلانی کافی داشته باشند . چرا که در افراد پرمطالعه ، خون بیش از همه جا ، در مغز و کاسه سر گردش کرده و اختلالاتی در گردش خونشان به وجود می آید .  نقل از تبیان

شیوه های تحقیق ۱

شیوه های تحقیق

1. مشاهده: پژوهشگر، مراکز وموارد تحقیق را حضوراً مورد بررسى قرار مى دهد.

2. تحقیق عمومى: مصاحبه + ارائه پرسشنامه.

3. تحقیق کتابخانه اى: پژوهشگر، با مطالعه مآخذ و منابع به تحقیق مى پردازد. در باره این شیوه، قدرى سخن مى گوییم.

. شیوه دسترسى به مآخذ

1. در کتابخانه هاى معتبر، خواه به شیوه دستى و خواه به روش رایانه اى (=کامپیوترى)، معمولا مشخّصات کتاب به سه طریق ثبت مى شود:

ـ به نام پدیدآورنده : مؤلّف، مترجم، ... .

ـ به نام خود کتاب یا مأخذ تحقیق.

ـ بر حسب موضوعِ مأخذ.

این اطّلاعات به صورت الفبایى تنظیم مى شوند و چنانچه پژوهشگر یکى از آن ها را بداند، مى تواند با بررسى اطّلاعات مزبور به زمینه ها و مآخذ دیگر مرتبط با دامنه تحقیق خود نیز دست یابد، گر چه پیشتر در مورد آن ها آگاهى نیافته باشد. این کار، پژوهش را آسان تر و کوتاه تر مى سازد.

2. همچنین، برخى از کتابخانه هاى معتبر فهرست کتاب ها و نشریّه ها و رساله هاى موجود خود را به طورمرتّب فراهم مى آورند و در مجموعه اى پیش روى مراجعه کنندگان مى گذارند. پژوهشگرانى که مى خواهند فرصت بیشتر براى بررسى مآخذ داشته باشند، خوب است از این فهرست هاکمک بگیرند.

3. یکى از منابع غنى مطالعاتى، به ویژه براى دانشجویان، رساله یا پایان نامه هاى تحصیلى مراکز آموزشى و تحقیقاتى است. پژوهشگران باید حتماً به این منابع نیز مراجعه کنند تا هم زمینه ها و مآخذ مرتبط با دامنه پژوهش خود را بیابند و هم از انجام کارهاى تکرارى در اَمان بمانند.

4. از دیگر روش هاى پرکاربرد در مأخذیابى این است که «فهرست مآخذ» کتب و مقالات مورد مطالعه را بازبینى کنیم و مآخذ مرتبط با کار تحقیقى خود را از میان آن ها بیابیم.

یادداشت بردارى

پژوهشگر حتماً باید به هنگام مطالعه یادداشت بردارى کند. براى این کار، روش هاى گوناگونى وجود دارند. مثلا مى توان به هنگام مطالعه یک مأخذ روى برگه اى مکان نکات مهمّ و مورد استفاده را یادداشت کرد و پس از تکمیل مطالعه آن مأخذ آن نکات را روى برگه (= فیش) هایى یادداشت نمود. این برگه ها معمولا به صورت چاپى و داراى این اطّلاعاتند که خوب است با دقّت تکمیل شوند:

موضوع کلّى با شماره، موضوع خاص با شماره، مأخذ، نام برگه نویس، شیوه برگه نگارى، تعداد برگه، و تاریخ برگه نویسى.

در برگه ها باید به قدر امکان، مطالب را جامع و در عین حال مختصر نوشت. نیز بکوشید جز در موارد ضروری، عین مطالب مأخذ را نیاورید، بلکه قلم خودرا در بازگردان مطالب به کار گیرید تا نوشته تان بى روح و خشک و ـ از آن مهم تر ـ ناهماهنگ جلوه نکند; چرا که مآخذ گوناگون فضاها و سبک هاى متفاوت دارند.