پیشگیرى از افسردگى با نماز صبح

افسردگى (DEPRESSION) حالتى احساسى است که مشخصه‏اش اندوه، بى‏احساسى (APATHY) ، بدبینى (PESSIMISM) و احساس تنهایى است. این بیمارى که امروزه از شیوع بالایى در میان مراجعه کنندگان به کلینیک‏هاى روانپزشکى برخوردار است، داراى تظاهرات متنوع و زیادى بوده که از مهمترین آنها مى‏توان به اختلالات خواب اشاره نمود. تحقیقات نشان مى‏دهد 75 درصد از بیماران افسرده مشکلى در خواب (چه به صورت بى خوابى و چه پرخوابى) دارند و همچنین علایم این بیماران در هنگام صبح تشدید مى‏شود. نکته جالب و قابل توجه و مورد بحث ما این است که در این بیماران چگالى (REM حرکت‏ سریع چشم) در نیمه اول خواب و همچنین کل زمان REM افزایش یافته و فاصله میان به خواب رفتن تا شروع اولین دوره REM یعنى ( LATENCY - REM) کم شده و مرحله 4 خواب نیز کاهش مى‏یابد. (1)

پس به عبارت ساده‏تر مى‏توان گفت، افراد افسرده زمان بیشترى را در مرحله خواب REM به سر مى‏برند. یعنى به میزان بیشترى نسبت ‏به سایرین خواب مى‏بینند.

حال ببینیم، این موضوع چه ارتباطى با نماز صبح دارد، یعنى نماز صبح چه اثر درمانى مى‏تواند در این بیماران داشته باشد؟

به طور متوسط 20 - 15 دقیقه طول مى‏کشد تا یک فرد معمولى به خواب رود. پس در عرض 45 دقیقه وارد مراحل 3 و 4 خواب شده که این مراحل عمیقترین مراحل خواب‏اند. یعنى بیشترین تحریک براى بیدار کردن فرد در این مراحل لازم است. حدود 45 دقیقه پس از مرحله ‏4 است که نخستین دوره حرکات سریع چشم (REM) فرا مى‏رسد. هر چه از شب مى‏گذرد، دوره‏هاى REM طولانى‏تر و مراحل 3 و 4 کوتاه‏تر مى‏شود. بنابراین در اواخر شب، خواب شخص سبک‏تر شده و رؤیاى بیشترى مى‏بیند (یعنى خواب REM اش بیشتر مى‏شود). پس قسمت اعظم خواب REM در ساعات نزدیک صبح به وقوع مى‏پیوندد. و از طرفى دیدیم که یکى از مشکلات مهم بیماران افسرده، افزایش یافتن طول خواب REM و خواب دیدن زیاد است. از این جهت ‏یک مبناى مهم در تولید داروهاى ضد افسردگى ایجاد داروهایى است که کاهش دهنده مرحله REM خواب باشند (از جمله داروهاى ضد افسردگى سه حلقه‏اى) .

علاوه بر این یک روش درمانى جدید براى بیماران افسرده، بیدار نگه داشتن آن‏ها براى کاهش میزان REM است، که بهترین شکل آن نماز صبح است. (2) زمان نماز صبح که مورد تاکید قرآن و همچنین بسیارى از روایات بوده، سبب کاهش قابل توجه میزان خواب REM در اشخاص مى‏شود. زیرا شخص نمازگزار که خود را ملزم به اقامه نماز صبح مى‏داند و باید صبحگاه بیدار شود، پس در حقیقت جلوى ورود به مرحله قابل توجهى از REM را مى‏گیرد. از این جهت ‏بیدارى صبحگاهى براى نماز خود به تنهایى مى‏تواند یک عامل مهم بدون عارضه در پیشگیرى از افسردگى مطرح باشد که بر تمام روش‌هاى درمانى دارویى و غیر دارویى ارجح است، چرا که پیشگیرى بر درمان مقدم است .

لازم به ذکر است آثار روحى و روانى ایمان به خدا و اقامه نماز بسیار زیاد است و نکات علمى بسیار شگرفى در اسرار سحر که مورد تاکید فراوان اسلام نیز بوده، نهفته است که انسان با دانستن آنها از تمام وجود زمزمه مى‏کند؛

"اقم الصلوة لدلوک الشمس الى غسق الیل و قرءان الفجر ان قرءان الفجر کان مشهودا (3) ؛ نماز را از زوال آفتاب تا نهایت تاریکى شب برپا دار و (نیز) نماز صبح را، زیرا نماز صبح همواره (مقرون با) حضور (فرشتگان) است .

پى‏نوشت:

1 . روانپزشکى بالینى کاپلان، ترجمه دکتر مرسده سمیعى و دکتر حسن رفیعى، ص‏152 .

2 . 40 نکته پزشکى پیرامون نماز، دکتر مجید ملک محمدى، ص‏3 .

3 . الاسراء (17): 78 .

منبع: مجله پرسمان، شماره 15 .

دین مبین اسلام

بسم الله الرحمن الرحیم

مقدمه :

دین مبین اسلام به عنوان کامل ترین و مترقّی ترین دین الهی و آخرین آن هاست که به جهان هستی ارائه گردیده . در رأس آن، حضرت محمّد مصطفی(صلی الله علیه و آله وسلم ) به عنوان خاتم پیغامبران الهی قرار دارد. ایشان واهل بیت گرامی شان زحمات بسیاری را متحمّل گردیده اند که نتیجه آن گسترش این دین الهی در سطح دنیا است. بدیهی است پیروان ادیان الهی دیگر ، که از مفاهیم دین مقدّس اسلام اطّلاعی ندارند ، تاب تحمّل گسترش روزافزون آن را نداشته باشند و گه گاه سرناسازگاری با آن بگذارند .

 اخیرأ نیز جمهوری اسلامی ایران به عنوان عامل افزونی بیش از پیش این توسعه ، دشمنان زیادی را در تقابل با خود قرار داده است . برای  نمونه شاهد بودیم که چگونه روزنامه نگارهای دانمارکی در سال 1384 طی اعمال ضد اخلاق انسانی ، خشم خود از گشترش اسلام نشان  دادند . آنان با کشیدن کاریکاتورهای موهن ، نسبت به اسلام موضع گیری کردند.

در سال پیامبر اعظم(صل الله علیه و آله )  نیز این موضع گیری ها به اوج خود رسید. تا جایی که پاپ اعظم ، رهبر کاتولیگ های جهان ، طی سخنانی به این مسائل دامن زد و به اسلام توهین کرد . با هوشیاری و اعتراض مسلمانان جهان حرف خود را پس گرفت و معذرت خواهی کرد.

دراین پژوهش سعی کرده ایم اسلام و رابطه ی آن را با عقلانیت وصلح و جنگ مورد بررسی قرار دهیم. انشاء الله بدینوسیله عده ی زیادی با مبانی اسلام و صلح طلبی ورحمت آن آشنا شوند. تلاش شده تا دراین مقوله ، در حدّ امکان ، تمامی مطالب منتشر شده درکنارهم قرار گیرد و به سهولت مورد مقایسه شود و نتیجه ی  مطلوب حاصل گردد.

البته شایان ذکر است باتوجه به بررسی های به عمل آمده ارتباط منطقی که بین اسلام ، عقلانیت  وصلح وجود دارد به نمایش گذاشته  شود . با این مقاله آشکار می شود که اسلام دین صلح است و با جنگ مخالف . به  اقتضای عقل هم دین با این عظمت نباید دین جنگ باشد. دلایل این موضوع در پژوهش کاملأ هویداست. محققین ودانشمندان بسیاری نیزدرجهان ( چه مسلمان وچه غیر مسلمان ) رأی به عقلانیت وحقانیت اسلام  داده اند.

امیداست دراین تحقیق مبانی اسلام وعقلانی بودن آن ونیزنظر اسلام راجع به صلح کاملا نشان داده شود  تا هرگونه شک و شبهه ای که باتبلیغات علیه اسلام ایجاد شده است ، ازبین برود.

مقاله نویسی ۲ -ویژگی های یک مقاله علمی پژوهشی

در این نوشته به ویـژگی‌هـای کلّی یک مقاله علمی - پژوهشی برای انتشــار در نشریاتـی که مقـالات آنها مـورد داوری قرار می‌گیرند (Refereed Journals) پرداخته شده است. این نشریات یا مجلّه‌ها پس از دریافت مقاله آن را برای داوری نزد سه یا چند نفر از داوران که به موضوع مورد بحث مقاله آشنایی دارند ارسال می‌دارند. پس از دریافت نظرات و پیشنهادات داوران، در صورتی که مقاله قابلّیت انتشار داشته باشد، نشریه مقاله مورد بحث را منتشر می‌نماید. چارچوب‌های آورده شده در این نوشته نیز می‌تواند برای مقاله‌های ارسالی برای همایش‌های علمی که مقالات آنها داوری می‌شوند مورد توجّه قرارگیرد.

2- معیارهای یک مقاله علمی - پژوهشی
توصیه جدّی می‌شود که معیارهای زیر در هر مقاله علمی - پژوهشی مورد رعایت قرارگیرند. رعایت این معیارها باعث انسجام و استحکام مقاله شده و امکان پذیرش آن را در یک مجله علمی - پژوهشی افزایش می‌دهد.الف- مرتبط بودن مطالب و کامل بودن• تمام موضوعات مطرح شده‌اند.• استدلال‌ها و بحث‌ها در کلیت متن مرتبط هستند.• منابع و مراجع ادبیات تحقیق آورده شده‌اند.• منطق و پیوستگی بین استدلال‌ها رعایت شده است.
ب- برخورداری از یک سازمان منسجم:• مقاله از یک ساختار شفاف مفهومی برخوردار است.• عنوان‌ها و زیر‌عنوان‌های مناسب، صحیح و مرتبطی به کار برده شده‌اند.• نظام ارجاع دهی با ثبات و مناسب است.
پ- برخورداری از یک محوریّت تحقیقی در کلّیت و ترکیب مقاله:• تفکر خلاق، ترکیب و استدلال ظهور و بروز دارد.• دقت فکری در باره عنوان اصلی دیده می‌شود.• مفاهیم مرتبط به نحو مناسبی تحقیق شده‌اند.• استدلال‌ها و اثبات‌ها به وسیله مدارک و مستندات یا ارجاعات پشتیبانی شده‌اند.• شواهد کافی برای فهم موضوع وجود دارد.• ادبیات تحقیق مورد نقد و تحلیل قرار گرفته‌اند.• ارتباط لازم بین ادبیات تحقیق و موضوع مورد تحقیق مقاله ارائه شده است.

3- ساختار عمومی مقاله
یک مقاله تحقیقی به طور کلی می‌تواند در برگیرنده ساختاری مشابه ساختار زیر باشد.
1) عنوان مقاله:• پرهیز از عنوان‌های کلی و روزنامه‌ای؛• استفاده از صفت و موصوف‌های لازم برای گویاتر نمودن عنوان؛• دارا بودن جذّابیت برای جذب مخاطب؛• فشرده و مختصر و یادآوردنی؛• پرهیز از اصطلاحات نامأنوس و اختصار• توجه به این نکته که عنوان یک برچسب است نه جمله.2) نام نویسنده/نویسندگان:• مشخص کردن نام و رابطه عضویتی نویسنده یا نویسندگان.3) چکیده:• دربرگیرنده (معرفی کلی و گویای تحقیق / بیان هدف و قلمرو تحقیق، اهمیت کلّی تحقیق ، مروری فشرده بر ساختار مقاله، اشاره کلّی به نوآوری‌ها و دستاوردهای مقاله)؛• پرهیز جدی از آوردن مراجع، فرمول و علامت‌های ویژه؛• رعایت کوتاهی و فشرده بودن ( در حد یک بند و سقف 200 تا 250 کلمه)؛• توجه به این نکته که تعداد افرادی که چکیده را می‌خوانند بسیار بیشتر از کسانی است که مقاله را می‌خوانند.4) کلید واژه‌ها:• تا سقف پنج کلمه و یا اصطلاح5) مقدمه:• تعریف مسئله و قلمرو تحقیق؛• طرح اهمیت تحقیق؛• طرح سوابق تاریخی موضوع؛• طرح طبقه‌بندی‌ها و شاخه‌های مرتبط با موضوع؛• ارائه تعاریف اصطلاخات اصلی و علائم و اختصارات؛• مروری کلی بر بقیه مقاله.• این بخش می‌تواند با بخش بعدی ترکیب شود.6) بررسی ادبیات موضوع/ سابقه تحقیق:• طرح سابقه بر اساس یک نظم زمانی/ دیدگاهی/مکتب فکری یا هر طبقه‌بندی دیگر؛• طرح ارتباط ادبیات مورد بررسی با موضوع تحقیق؛• بیان نقاط قوّت، ضعف و محدودیت‌های ادبیات موضوع؛• صرف نظر از طرح مطالب شخصی و تعصب آمیز؛• طرح یافته‌های موافق و مخالف در ادبیات؛• ارائه روند و سیر تحقیق و طرح جهت‌گیری آن؛• نقد و بررسی تئوری‌های طرح شده؛• مشخص کردن محدوده زمانی مورد بررسی؛• برقراری ارتباط بین ادبیات موضوع با موضوع مورد تحقیق.7) بدنه اصلی مقاله:• متشکل از یک تا چند بخش و در برگیرنده اصل تحقیق و مطالعه نظیر روش و متدولوژی، فرضیات، مدل ریاضی.8) نتایج ارائه خروجی‌های آزمایش‌ها، مدل‌ها یا محاسبات.9) بحث در باره نتایج:• استخراج اصول،روابط و ارائه تعمیم‌های ممکن؛• ارائه تحلیل مدل یا تئوری؛• ارائه ارتباط بین نتایج و تحلیل‌ها.• جمع بندی و نتیجه‌گیری طرح نتایج مهم و پیامدهای آنها؛• بیان استثناء ها و محدودیت‌ها؛• طرح افق‌های تحقیقاتی برای ادامه و توسعه تحقیق.10) سپاسگزاری (در صورت نیاز):• قدردانی از مؤسسات و یا اشخاصی که در به ثمر رسیدن تحقیق و یا بهتر انجام شدن فعالیت‌های مربوط به مقاله تأثیرگذار بوده‌اند.11) منابع:• ارائه فهرست مرتب شده منابع.12) پیوست‌ها (در صورت نیاز):• ارائه مطالب ضروری برای فهم و پشتیبانی از مطالب اصلی مقاله.

4- موارد ویرایشی•
رعایت ملاحظات دستوری در جملات و سعی در نوشتن جملات کوتاه و گویا؛• شماره گذاری عنوان بخش‌ها و زیربخش‌ها؛• شماره گذاری روابط و فرمول‌ها؛• ارائه شرح مفید و گویا در بالای جداول و پائین شکل‌ها؛• شماره گذاری جداول و شکل‌ها به طور جداگانه؛• ارجاع دهی به هر جدول و یا هر شکل در متن از طریق شماره مربوطه؛• رعایت دندانه‌گذاری مناسب به منظور تفکیک بهتر و خواناتر نمودن نوشتار؛• پرهیز از شکسته‌شدن کلمات در دو خط متوالی (نظیر "می" در آخر خط و "شود" در ابتدای خط بعدی)؛• پرهیز از کپی‌کردن تصاویر ناخوانای مراجع و منابع، سعی در بازطراحی آنها با ذکر دقیق مأخذ در ذیل آنها.

5- نکات ویژه•
سعی جدی در ثبات رویه‌های اتخاذ شده در نوشتار مقاله (مانند اندازه حروف، ضخامت خطوط در جداول و شکل‌ها، نوع خطوط لاتین در کلمات لاتین, فاصله شماره‌ها با متن یا روابط)؛• الگوبرداری از ساختار آخرین مقالات منتشر شده در نشریه یا ژورنال هدف (نشریه‌ای که قصد دارید مقاله خودرا برای انتشار ارسال دارید)؛• ارائه مقاله کامل شده به اشخاص مطّلع و مرتبط با موضوع مقاله و دریافت نظرات آنان و انجام عمل بالعکس در مورد آنان؛• واگذاری تهیه مقالات مروری به محققان با تجربه و نویسندگانی که در زمینه مورد بررسی صاحب نظر بوده و لااقل چند مقاله در این رابطه منتشر نموده‌اند؛• اطمینان از دسترسی به مقالات مرجع مربوط به موضوع مقاله به ویژه مقالات جدید؛• رعایت امانت، صداقت و اخلاق از اصول مهم هر فعالیت علمی و تحقیقی است. مراعات نمودن این اصول از ضرورت بسیار بالائی برخوردار است.

                                                                                                   نوشته : محمد مهدی سپهری

آشنایى با فنّ مقاله نویسى

آشنایى با فنّ مقاله نویسى یکى از ضرورت هاى نویسندگى است.

به ویژه پس از مشروطیّت، این گونه از نگارش در زبان فارسى گسترش یافت و امروز یکى از پایه هاى نوشتن به شمار مى رود. تقریباً هر نویسنده اى، گاه به سفارش و گاه بابرای خود به مقاله نویسى رو مى آورد، مخصوصاً که امروز اساس کار مطبوعات، مقاله نگارى است.

مقاله چیست؟

دائرة المعارف بریتانیکا نوشته است:

«مقاله انشایى است که حجمى متوسّط دارد و در مورد موضوعى معیّن بحث مى کند. نویسنده باید حدود موضوع را رعایت کند و با رسایى و روشنى آن را توضیح دهد.»

در بیان کوتاه، مقاله نوشته اى است که درباره موضوعى خاص با حجمى متوسّط نوشته مى شود. مقاله معمولا در روزنامه و گاهنامه، و گاه در کتاب جاى مى گیرد. به مجموعه گفتارهاى صوفیان در مجالس خود نیز مقاله مى گفته اند، همانند مقالات شمس تبریزى.
در جهان امروز، مقاله عرصه اى گسترده دارد و موضوعات گوناگون را در بر مى گیرد.

شرایط مقاله نویسى
1. احاطه به موضوع مقاله.

2. صداقت و حسن نیّت که شرط قلم زدن است.

3. در نظر گرفتن مصلحت هاى جامعه، و نه منافع فرد یا گروه خاص.

4. گشودن گرهى از گره هاى علمى، اجتماعى، و ... از طریق گزینش موضوعاتى که طرح آن ها در جامعه دردى را دوا مى کند.


. مراحل نگارش مقاله

1. یافتن موضوع: این کار، باید پس از تأمّل کافى و با اندیشه گره گشایى و خدمت صادقانه صورت پذیرد، نه به صرف تفنّن یا سفارشى را پاسخ گفتن.

2. تفکّر درباره موضوع و تنظیم طرح: در این مرحله، باید اندیشید که چه وجوهى از موضوع را باید شکافت; از کجا باید شروع کرد و به کجا ختم نمود; چه شواهدى را باید ارائه کرد; و چه دستاوردى در نظر است.
3. یادداشت بردارى از منابع: باید نکته هاى مهمّى را که بعداً در مقاله چیده مى شوند، از منابع گوناگون ـ و گاه از گنجینه ذهن خویش فراهم آورید.
ثبت نشانى دقیق منابع را هرگز فراموش نسازید، زیرا نویسنده امین کسى است که نام منابع مورد استفاده را با کمال انصاف ذکر نماید.

4. تنظیم و اصلاح یادداشت ها: در این مرحله، یادداشت هاى پراکنده کنار هم قرار مى گیرند و پیش نویس متن مقاله از چینش آن ها پدیدار مى شود. ترتیب منطقى و نظم ساختارى هرگز فراموش نشود.

5. تهیّه متن نهایى مقاله: ویرایش و بازنگرى پیش نویس و تهیّه متن پاکنویس سبب مى شود که نویسنده اطمینان یابد کارى منطبق با میزان هاى نگارشى و ویرایشى انجام داده است .
6. تعیین عنوان: خوب است در تعیین عنوان شتاب نکنیم و آن را به مرحله آخرواگذاریم; زیرا پس از احاطه یافتن به متن خویش، بهتر مى توانیم عنوانى گویا و درخور براى آن برگزینیم. عنوان باید آیینه مقاله، کوتاه، آهنگین و پرطنین، روان و شیوا باشد.

حجم و گستره مقاله

معمولا مقاله هر چه کوتاه تر ـ در عین رسایى ـ باشد، خوانندگان بیشترى را به خود جلب مى کند. با این حال، گاه موقعیت ایجاب مى کنند که مقاله حجمى زیاد بیابد. روى هم رفته، حجم یک مقاله به این عوامل بستگى دارد:

ـ موضوع مقاله: مثلا موضوعات علمى معمولا حجمى بیشتر مى طلبند.

ـ سطح مخاطب.

ـ مجموعه اى که مقاله در آن چاپ مى شود.

ـ ویژگى هاى زمانى و مکانى در تاریخ درج مقاله.

ـ توان مقاله نویس.


سطح نگارش مقاله

سطح نگارش مقاله باید دقیقاً با نیاز و فهم مخاطب هماهنگ گردد. مثلا اگر مقاله اى اقتصادى براى مخاطبان عام نوشته مى شود، هرگز نباید سرشار از اصطلاحات ویژه اقتصادى باشد. حتّى اگر نویسنده ناگزیر از طرح مباحث تحقیقى و فنّى در چنین مقاله اى است، باید آن ها را خالی از هر گونه تعبیر ویژه و خاص مطرح کند و زبان ـ و نه مطالب ـ را به سطح فهم مخاطبان خویش نزول دهد.